Eskiden pehlivanlar kispet, paçabent gibi edavata güreştikleri yerlere ayrı ayrı hürmet gösterirlerdi. Bu bağlamda kispet giymezden önce bir takım usulleri yerine getirirlerdi. Mutlaka kispet giymeden önce abdest alırlar, pirler anılır (bir Fatiha, üç İhlâs-ı Şerif okunarak) iki rekât namaz kıldıktan sonra yere diz çökerek dualar okurlar, kıbleye doğru yönelmek suretiyle kispetin ön kasnağı öptükten sonra başına koyarlardı.
Yine kispet rastgele giyilip, çıkarılmazdı. Kispeti giyerken ya da çıkarırken önce sağ ayak, sonra sol ayak olmak üzere bir sıra takip edilerek bu işlem yapılırdı. Kispet çıkarıldıktan sonra da kispetin kasnağı öpülürdü.
Pehlivanlar kispetlerini giymezden ya da çıkarmazdan önce yere kadar uzanan beyaz entari şeklinde gömlek giyerlerdi. Bu hem avret yerlerinin gösterilmemesi anlamına geliyordu, hem de kefen şeklinde giyilen beyaz entari Kırkpınar efsanesini anımsatarak, bu sporun kökünde şehitlik olduğunu anlatıyordu.
Günümüzde bu gelenek bu şekilde devam etmemekle birlikte pehlivanların abdest alarak daha çok Fatiha-i Şerif, İhlâs-ı Şerif ve Ayet’el Kürsü başta olmak üzere çeşitli dualar okumak suretiyle kispetlerini giymektedirler. Beyaz entarinin yerini de geniş havlular almıştır.
Eski güreş geleneğimizde aklı kesen herkes kispet giyemezdi. Kispet giymek ateşten bir gömlek giymeye teşbih edilirdi. Kispeti giyen kimse ömrünün sonuna kadar bir alperen gibi yaşamanın sözünü vermiş sayılırdı. Genç bir pehlivana kispet giymeyi ustası layık görürse kispet giyebilirdi ve kispet giyme töreni düzenlenirdi. Bu tören şu şekilde gerçekleşirdi: Kispet giyme töreni sırasında eski pehlivanlar seyirciler, pehlivanın hısım ve akrabası da bulunurdu. Genç pehlivan onların huzurda ustasının ve yaşlı pehlivanların ellerini öper ve akranı ile bir de gösteri maçı yapardı. Pehlivanın ailesi de kurban keser, misafirleri ağırladı. Yine törelere göre kispet giymeden önce iki rekat namaz kılınır, pehlivanların piri Hazret-i Hamza’nın ruhuna “Fatiha” okunurdu. Kispet giyilirken besmele çekilir, kispetin kasnak kısmı öpülür, alna konur, önce sağ sonra sol paçadan kispet ayağa geçirilirdi. Yine törelere göre kispet giyme töreninde yağ kazanının ya da ibriğinin içine bir miktar gülsuyu dökülürdü.
Başpehlivan Ahmet Taşcı günümüzde kisbet giyme töreni ile ilgili olarak şunları ifade eder: “Kispetin törenle giyildiği bazı kitaplarda, filmlerde konu oldu. Ama bizde öyle bir tören yok. Bizde giyerken dua okursunuz, 3 defa kasnağını öpersiniz, alnınıza götürürsünüz, giyersiniz. Her maçta olur o, her antrenmanda olur, her giyip çıkardığınızda öpülür. Tabi Kıspet giyilirken her zaman sağ ayakla başlanır.”
Kaynaklar:
Mehmet DERVİŞOĞLU
Atıf KAHRAMAN
Alev ÖZBİL
Alper YAZOĞLU
Ali AYAĞ
Pehlivan 